(R.Merkelbach tarafından hazırlanmıştır) Askania sözcüğü İlyada’da iki kez geçmektedir; birkez gemi katalogunda Phorkys kumanda ediyordu Phrygia’lılara ve tannbenzeri Askanios uzak Askania ilinden.
Daha önce Mysia’lılardan, onların önderleri Chromis ve Ennomos’tan söz edilmektedir. Şu halde bunlar Phrygia’lılardan ayrı tutulmaktaydılar.
Sözcük ikinci kez N 792/3’te geç-mektedir; bu dizelerde bir gün önce Troia’lılara yardıma gelen kahramanlar sayılmaktadır. Strabon XII 4,5 (p.565) bu bölümü şu şekilde aktarmaktadır:
792 ve Palmys ve Askanios ve Hippotion oğlu Morys,a yakından dövüşen Mysia’ uların
önderi, 793 bereketli Askania ilinden gelmişlerdi cenk sürdürmeye.
Buna göre Askania, Phrygia’da değil, Mysia’dadır. El yazmalarında 792 a numaralı dize metin dışı bırakılmış, böylece küçük bir sorun ortadan kaldırılmıştır.
Askania’nın Mysia’da mı, yoksa Phrygia’da mı olduğu sorusunu çözümlemek amacıyla F 184-7 dizelerine de başvurulmuştur. Burada Priamos kendi gençliğinden söz etmektedir: ve bir zamanlar bağlık bahçelik Phrygia’ya gitmiştim,orada görmüştüm Phrygia’ Uların dörtnala at koşturan nice erini,
Otreus’un ve tanrı benzeri Mygdon’un halkını, Sakarya kıyılarına kurmuşlardı ordugahlarını.
“’Mygdon ya da Mygdum Sakarya kıyısında (Otroia mnda) bir yer ismidir;
Homer’de Askania
Her iki seferinde de aynı Askania Gölünün# yani Nikaia çevresindekinin kastedildiği genellikle kabul edilmiş olup, Phrygia’lıların bu gölün doğu¬sunda, Mysia’lıların ise batısında oturdukları sonucuna varılmıştır.
Strabon XII 4,5 ise sorunu şu şekilde çözmektedir; Mysia, Aisepos’un (Gönen Çayı’nın) denize döküldüğü nokta ile Bithynia’nın batı sınırı arasında yeralmaktadır; bunun güneyinde Epiktetos’a bölgesi Askania Gölünün doğu ucuna kadar uzanmaktadır; öyle ki, gölün batı bölümü Mysia’da, doğu bölümü ise Phrygia’da kalmaktadır.
Öte yandan, tahmin edilebildiği kadarıyla, Mysia, Bithynia ile Aisepos Irmağının ağzı arasında ortada bir yerde bulunsa gerektir; denizden başlıyarak, neredeyse Olympos masifine kadar uzanır. (Güneyde) çepeçevre Epiktetos yeralır ve denizle hiç ilişkisi olmadan Askania Gölünün doğu kısımlarına, yani gölle aynı ismi taşıyan bölgelere kadar uzanır. Buranın bir bölümü Phrygia’da, diğer bölümü ise Mysia’da kalır; en uzak uçta ise Troia Phrygia’sı vardır. Şairin (Homer’in) söylediğine göre de bu böyle olsa gerektir:
Phorkys kumanda ediyordu Phrygia’lılara ve tanrıbenzeri Askanios uzak Askania ilinden (Nikaia’ya doğru olan kısım) Phrygia’nındır, diğer bölümü ise, yakınlığı nedeniyle, Mysia Askania’sıdır bunu (Homer’in) söyledikleri de anımsatır:
ve Palmys ve Askanios ve Hippotion oğlu
Morys Genellikle Phrygia Epiktetos diye bilinen bu bölge, Pergamon kırallarından Eumenes Il.nin kırallığa kazandırdığı eyâletin ismidir; Cümledeki yeri Merkelbach tarafından değiştirilmiştir.Yakından dövüşen Mysia’lıların önderi, bereketli Askania ilinden gelmişlerdi cenk sürdürmeye
Şu halde, Phrygialıların bir kumandanının isminin Askanios olması ve Askania’dan gelmesi, şaşılacak bir şey değildir; çünkü eş isinlilik orada yaygındır.
Buna göre Troia safında Askanios isminde iki kumandan savaşmış olup, bunlardan biri Mysia’lı diğeri Phrygia’lı idi.
Homer’de geçen bu iki kısmın açıklığa kavuşturulması amacıyla, Atinalı Apollodoros, llyada’daki gemi kataloguna ilişkin açıklamasında başka bir öneride bulunmaktadır. Söz konusu bu çözümü, sadece Strabon’dan, Apollodoros’a karşı takındığı karşıt görüş vesilesiyle tanımaktayız. Apollodoros ‘un, Xanthos’un Lydia tarihine ilişkin verdiği bilgiye dayanarak, söylediğine göre, Phrygia’lılar Troia savaşlarından sonra Asya’ya gelmişlerdir. Homer’in B 863’te, Askanios’un Phrygia’lıların önderi olarak “uzaktan” geldiğini söylemesi ise, Askania ‘nın Avrupa’da bir yer olduğuna işaret etmektedir. Strabon ise buna karşılık îlyada r 184-7’yi (bk.yuk.) göstererek, Priamos’un Phrygia’lı ları Sakarya kıyısında gördüğünü, şu halde bunların Avrupa’da değil Asya’da oturduklarını ve Priamos’un müttefiki olduklarını belirtir ve bunlar dururken Priamos’un tanımadığı Avrupalı Phrygia’lılardan yardım istemesinin pek akla yatkın olmadığını söyler. Ayrıca, Apollodoros’un bizzat kendisinin de, Euphorion ve Aetolia’lı Alexandros’tan alıntı yaparak, bunların Askania Gölünü “Mysia’da” gösterdiklerine değindiğini söyler ve böyle olunca da, Askania ismi altındaki bu bir tek gölün, bir bölümünün Phrygia ‘da, diğer bölümünün ise Mysia’da olduğunun kabul edilmesi gerektiğini öne sürer.
Apollodoros isminde birisi ise bunları kritize etmektedir şöyle ki; Honer açıklamalarına ilişkin yeni denemelerin birçoğunu burada yalnız yermekle kalmıyor, alışılmışın dışında yeni karşıt görüşler de getiriyor. Zira Lydia’lı Xanthos { 765 F 14), Phrygia’ Uların Troia savaşlarından sonra Avrupa’dan, yani Pontos’un solundan bir yerlerden geldiklerini ve onlara Berekyntes’ten Askania’lı Skaraandrios’un önderlik yaptığını söyler. Apollodoros ise bunlara ilaveten, Xanthos’un söyled¬ği bu Askania’dan Homer’de de bahsedildiğini ileri sürer,
Phorkys kumanda ediyordu Phrygia’lılara ve tanrıbenzeri Askanios uzak Askania ilinden.
İşte böyle olunca, bu göç Troia savaşlarından sonra meydana gelmiş olmalıymış; Troia savaşlarında sözü edilen müttefik kuvveti ise denizin öte kıyısından, Berekyntes’ten ve Askania’dan gelmiş. Peki, o zaman,Priamos’un Sakarya kıyılarına kurmuşlardı ordugâhlarını, anlaşma içindeydim onlarla dediği Phrygia’lılar kimlerdi ? Sonra, Priaraos niçin tanımadığı Phry gia’lıları Berekyntes’ten getirtsin, komşu ülkedekiler dururken ve onlarla dostluk ilişkisi içindeyken ? Phrygia’lılar hakkında böyle dedikten sonra (Apollodoros), Mysia’lılar hakkında da bunlara benzer şeyler ileri sürmektedir. Mysia’nın Askania diye, aynı ismi taşıyan göl kıyısındaki bir köyünden bahsedildiğini ve Askania Irmağının da buradan çıktığını söyler; bundan Euphorion (şöyle) bahseder
Mysia Askanios’unun suları yanında, Aetolia’lı Alexendros ise :
Geç devir yazarları üçüncü bir Askania’dan söz etmekteydiler; Avrupa’daki bu üçüncü Askania’yı Apollodoros, Ilyada B 863’te geçen Askania ile bir tutmaktadır. Devam Edecek…
