İznik’te müze açılması Atatürk’ün isteği ile oluşmuştur. 1960’lı yılların başlarında İznik, müze müdürü Kemal Bey vardı. Kır saçlı, ince yapılı, tel gözlüklü, çalışkan, becerikli bir insandı. Küçükle küçük, büyükle büyük olur, mütevazi bir tavırları ile İznik’te tarihi eserleri derleyip toplamıştı.
Kemal Bey, babamla da iyi dosttu. Arkeoloji bölümünü tavsiye etmiş, babamda bana üniversite de arkeolojiye git diye tembihlemişti. Sene 1963 İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Bölümü Arkeoloji sınavına da girdim ve kazandım. Arkadaşlar, boşver dediler, gel Hukuk fakültesi dediler, orayı da kazanmıştım. Nasip böyle imiş. Hukukçu olduk. Babam epey üzülmüştü.
Kemal Bey ve sonrası gelenler İznik Müzesi’ni eser yönünden zenginleştirdiler. O zamanlarda müze yine Nilüfer Hatun İmareti’nde idi.
Müzenin gelişmesi, büyümesi, tarihi eserler yönünden zenginleşmesi 2000’li yıllara kadar devam etti. Bahçe kısımları genişletildi, kamulaştırmalar idi o imar adası tamamen müze oldu. Lahitler ve diğer tarihi bulgular müze ve çevresinde zenginlik yarattı.
Ne oldu ise son 8-10 senede oldu. Müzeden tarihi eserler noksanlaştı. Kısacası, bazı tarihi parçalar kayboldu dendi ama işin aslı bunlar düpedüz çalındı, kaçırıldı. Yani bir dolaplar döndü. İdari tahkikatlar, mahkemeler derken İznik Müzesi 7-8 senede kapalı kaldı.
Geçenler bakan bey geldi, tekrar açılışlar yapıldı falan, izleme fırsatı bulamadım.
Şimdi de müzenin yeri değişecek diye bir takım şayialar dolaşıyor. Hatta bazı tarihi taş eserler Yenişehirkapı da camiinin arkasındaki boş alana götürülmüş, geçerken gördüm. Oraya mı taşınacak, ne olacak, nasıl olacak bilemiyorum. Korkum, endişem ordan oraya taşınırken, bazı eserlerde aşırılmasa.
Bildiğim kadarı ile o tarihi eserlerin taşındığı yerde Vakıflara ait. Vakıflara ait olan bu yeri 1990’lı yıllarda ön tarafı cami –ki Halil Hayrettin Paşa Cami dendi, yapıldı. Belki 15 sene oldu kullanılıyor- yeri, diğer büyük kısmıda ilköğretim okulu yeri olarak planlanmıştı. Tamamı 7 bin metreden fazla olan bu yerin 4 bin metreden fazlası okula ayrılmıştı.
1999 yılı Bursa Özel İdare bütçesinden bu yer için 5 milyar lira da okul yapımı için ödenek ayrıldı. Ben o dönem genel meclis üyesi idim. Bizzat işi takip ettim. Ne yazık ki Vakıflar cephesini aşamadık, o dönemde okulu yapamadık. Benden sonrada işi takip eden olmadı. Şimdi cami arkası o boş alan TIR park alanı olmuş. Biraz kısmıda çapraz yol görünen kısım (yol yok zaten) tarihi eserler, müze artıkları falan yayılmış, sahipsiz bir görüntü için zavallı bir halde.
Yoldan geçerken manzarayı görünce içim sızladı.
Neden, İznik kendisine sahip çıkmıyor. Bu hali ile o eserler kaybolacak, sorumlusu kim? Yeşilcami, Şeyh Kubbettin, Eşrefzade yakını müze kimi rahatsız etti de yer değişikliği ihtiyacı doğdu anlaşılır gibi değil.
Bu yanlışlarla İznik Müzesi daha çook kayıp verir. Ve daha çook seneler kapalı kalır.
Görüntü bu. İç düzeni bilemeyiz.
Hoşça kalın.
